Hoewel yoga inmiddels ‘booming business’ is, zijn veel mensen helaas nog steeds uitgesloten van deze eeuwenoude ‘practice’. Hetzij door geldgebrek (een gemiddelde losse yogales in Amsterdam kost je ongeveer 17 euro), onbekendheid met yoga (‘je moet flexibel zijn’) of vanwege sociaal-culturele grenzen (‘yoga is een traditionele Hindoe-beoefening’, of ‘yoga is voor vrouwen’). Demografisch onderzoek toont aan dat yogabeoefenaars overwegend vrouwelijk, blank, met een hogere sociaaleconomische status, geschoold en van middelbare leeftijd zijn. *)
Kijkend naar alle bewezen positieve effecten van yoga is dat opmerkelijk. Yoga verbetert de fysieke en mentale gezondheid. Yoga vergroot het (lichaams)bewustzijn waardoor de yoga practice preventief en helend is bij ziekte en blessures. Yoga leidt tot meer verbondenheid en groei in persoonlijk leiderschap. Hiervan moeten zoveel mogelijk mensen kunnen profiteren, toch?
Karma yoga
Veel yogastudio’s leiden hun studenten op in het pad van karma yoga: het yoga-pad van onbaatzuchtig handelen (‘what goes around, comes around’). Diep geworteld in de yogafilosofie, is dit een prachtig pad naar yoga (verbinding). Veel yogadocenten en studio-eigenaren integreren karma yoga in hun eigen yogabeoefening. Bijvoorbeeld door het aanbieden van gratis yogalessen voor de gemeenschap (community yoga). Met deze initiatieven zou de noodzakelijke sociale inclusie in yoga gedeeltelijk kunnen worden opgelost.
Het trieste is echter dat het buitengewoon moeilijk is om deze initiatieven (financieel) duurzaam te maken.
De ‘platforms’ bepalen de regels van het spel
Door ontwikkelingen binnen de sector bevinden de meeste studio’s zich op financieel gebied in slecht weer. Ik heb het niet over de recente Covid-19-ontwikkelingen, hoewel deze zeker pijnlijk duidelijk hebben gemaakt hoe competitief de infrastructuur is geworden. Nee: platforms als OneFit, Classpass en Gympass bepalen de ‘spelregels’. Zij bieden studio’s een relatief lage vergoeding voor elke student die via een platform binnenkomt. In feite ‘parasiteren’ de platforms op de bestaande infrastructuur zonder zelf inhoud aan te bieden. ‘Klanten’ zijn tevreden omdat ze vrij kunnen kiezen tussen de programma’s van veel verschillende studio’s. De platforms zijn tevreden omdat ze hun inkomen met relatief weinig inspanning zien groeien. In eerste instantie leek de toestroom van nieuwe deelnemers een kans voor de studio’s. Door met de platforms samen te werken konden zij een breder publiek bereiken. Een publiek dat uiteindelijk wellicht de stap zou nemen tot een lidmaatschap bij de studio. Dit gebeurt echter mondjesmaat: de keuzevrijheid voor een specifieke studio, docent of stijl op een specifiek moment is precies wat veel mensen aantrekt in de platforms. Al is hier ook een kanttekening bij te plaatsen: steeds meer mensen klagen over keuzestress.
Wie trekt er aan het kortste eind?
Dus wie trekt er aan het kortste eind? Yogastudio’s, hun docenten en de deelnemers aan gratis yogalessen voor de community. Want wanneer een studio uiteindelijk moet kiezen tussen een gratis les of financieel het hoofd boven water houden, is de keuze pijnlijk maar ook voor de hand liggend. Hetzelfde geldt voor individuele yogadocenten. Velen van hen zijn oprecht en geïnspireerd om karma yoga-diensten aan de gemeenschap te verlenen. Maar wat gebeurt er als je moet kiezen tussen een betaalde baan en je gratis gemeenschapsproject? Houd er rekening mee dat een gemiddelde yogadocent in Amsterdam ongeveer 30 euro verdient voor een les van 60-90 minuten. Dit is inclusief voorbereidingstijd, reistijd en reiskosten en afhandelingstijd na de les. Het is absoluut tijd om om deze tarieven kritisch te bevragen. Of eerder nog, de onderliggende business modellen die deze tarieven in stand houden.
Gedachten over de infrastructuur
Om meer mensen te betrekken bij de positieve effecten van yoga, moeten we een (financiële) infrastructuur creëren voor yogadocenten die hun diensten aan de gemeenschap leveren, om deze duurzaam (en financieel gezond) te maken. Bij YOOKE willen we de voordelen van yoga zo breed mogelijk delen. Daarom ondersteunen we outreaching yogaprojecten voor de gemeenschap. Als onderdeel van de kern van ons bedrijf, niet zomaar een beetje ‘do good at the side’. Het is onze ambitie is om structureel een deel van de winst te herverdelen naar outreaching programma’s. Zodat yogadocenten een fatsoenlijke betaling ontvangen voor hun vakmanschap en de kwaliteit en impact van de programma’s verbeterd en verduurzaamd kan worden.
Wil jij meedoen?
We zijn een social start-up en bouwen aan een collectief van toegewijde docenten. Dus, ben jij een yogadocent met (ideeën voor) een outreaching programma en wil je deelnemen bij YOOKE? Neem contact op: hello@studio108.wordpressvijver.nl.